Veel tijd op straat
Door de matige huisvesting in volle flats, werkende of afwezige ouders en te dure opvang, worden kinderen in lage inkomenswijken vaak al op jonge leeftijd gedwongen om veel tijd op straat door te brengen. We zien daarbij dat kinderen vanaf een jaar of acht meer onder invloed komen te staan van leeftijdgenoten en dat ze op straat en met behulp van elkaar hun behoeften aan veiligheid, vermaak en status proberen te vervullen. Tegelijkertijd levert de sturing die kinderen in hanggroepen onderling op elkaar uitoefenen, ongewenst gedrag op.
Joany Muskiet, die zich met haar Stichting Helderheid al jaren als ‘moeder van de wijk’ inzet voor kinderen en jongeren in de Rotterdamse wijk Feijenoord, vertelt dat de thuissituatie van kinderen en jongeren van invloed is op de aantrekkingskracht die de straatcultuur op hen heeft: ‘Voor het afmaken van een opleiding heb je stimulans en bemoediging nodig. Iemand die steeds zegt: je redt het wel. Als een kind dat niet heeft en hij zit op straat met gasten met wie hij kan chillen, dan kiest hij daar toch voor. Ze weten dat je altijd geld kunt verdienen met drugs’ (Van der Tuin, I., 2019).
Diepgeworteld wantrouwen
Net als veel volwassenen in lage SES-wijken zetten jongeren in een straatcultuur zich af tegen de burgercultuur: de cultuur met de daarbij behorende normen, waarden, rituelen en symbolen, zoals die door het merendeel van een bevolking wordt beleefd, geaccepteerd en uitgedragen. Waar de burgercultuur vrij individueel gericht is, staat het groepsbelang binnen de straatcultuur ver boven het individuele belang. Eer is er belangrijker dan eerlijkheid en de zwijgplicht en loyaliteit naar de anderen toe is heilig. Burgers horen aangifte te doen van gepleegde of te plegen criminaliteit. Binnen de straatcultuur ben je een verrader als je dat doet. In een straatcultuur zal ook niet automatisch het gezag van een docent, een trainer of de politie geaccepteerd worden. Er heerst een diepgeworteld wantrouwen waarin je je als leidinggevende eerst zal moeten bewijzen en een relatie met de kinderen moet opbouwen om tot contact te komen. Wanneer je je vereenzelvigt met de jongeren en niet met de regels, versterk je de band.